Samenwerkingsprincipes in de driehoek: gelijkwaardigheid

Opdrachtgever, opdrachtnemer en eigenaar vormen samen een driehoek. Alle drie hebben ze hun eigen rol en bijdrage in de maatschappelijke opgaven waar zij voor staan. Een goede samenwerking is daarbij cruciaal. Hoe je die verbetert, staat centraal in spoor 4 van Werk aan Uitvoering. Er zijn vijf samenwerkingsprincipes geformuleerd en uitgewerkt met voorbeelden uit de praktijk, met als doel te zorgen voor een beter samenspel in de driehoek. We lichten hieronder het samenwerkingsprincipe gelijkwaardigheid toe.

Ondanks dat er verschillende rollen en verantwoordelijkheden binnen de driehoek zijn, moet er toch gestreefd worden naar gelijkwaardigheid. Gelijkwaardigheid is fundamenteel voor het opbouwen van een goede onderlinge relatie. AIs die gelijkwaardigheid er niet is, staat de samenwerking automatisch 1-0 achter.

Gelijkwaardigheid is niet vanzelfsprekend

Gelijkwaardigheid in de driehoek is niet vanzelfsprekend. Er zijn financiële afhankelijkheden en verschillende informatie- en kennisniveaus. “Het is als opdrachtnemer niet gemakkelijk om nee te zeggen als je financieel afhankelijk bent van de opdrachtgever. Uiteindelijk betaalt de ander tenslotte de rekening. Tegelijkertijd hebben opdrachtgevers vaak het idee minder invloed te hebben op het proces, omdat zij over het algemeen minder kennis over de uitvoering hebben. Hierdoor lopen ze, zo denken ze, constant achter de feiten aan’’, geeft Elin Berfelo, Plv. Directeur Eigenaarsadvisering bij het ministerie van Justitie en Veiligheid en adviseur bij spoor 4 aan. Daarnaast kan het gebruik van bepaalde termen ook leiden tot (een idee van) ongelijkwaardigheid.

Gelijkwaardigheid versterken door kleine aanpassingen

Hoe kun je het gevoel van gelijkwaardigheid versterken? Dit kan al door kleine aanpassingen. Laat bijeenkomsten bijvoorbeeld afwisselend plaatsvinden bij opdrachtgever, opdrachtnemer en eigenaar en rouleer hierbij ook het voorzitterschap. Praat daarnaast op verschillende manieren over het beleid. Praat bijvoorbeeld niet alleen over wat er nodig is voor de uitvoering van (nieuw) beleid, maar besteed ook aandacht aan de uitvoerbaarheid van staand beleid, mogelijke knelpunten daarbij en op welke wijze deze opgelost worden. Kijk ook naar de termen die je gebruikt. Passen die wel bij de rol? In de samenwerking tussen departementen en toezichthouders of zelfstandige onderzoeksinstituten is er bijvoorbeeld geen sprake van een ‘opdrachtgever’. 

Ga daarnaast het gesprek aan over de gelijkwaardigheid binnen de driehoek en neem daar echt de tijd voor. “Verken niet alleen op welke wijze de gelijkwaardigheid in de driehoek vergroot kan worden, maar ook waar de eventuele  ongelijkwaardigheid vandaan komt,’’ meldt Elin. Meer begrip voor en kennis van elkaars positie kan ook een verschil maken. “Het kan helpen om een kwartiertje aan ‘trading places’ doen. Door in de rol van de ander te gaan zitten, besef je snel waar knelpunten, zorg en machtsverschillen zitten,” aldus Elin.

Niet eenmalig bespreken 

“Praten over en het verbeteren van de gelijkwaardigheid is niet iets eenmaligs” geeft Elin Berfelo aan. ‘’Werk constant aan het in balans brengen van en het, wanneer er sprake lijkt van een ongelijke positie, het corrigeren ervan. Praat niet alleen over de inhoud, maar ook over de samenwerking en maak gelijkwaardigheid dan een standaard onderwerp op de agenda.’’

Meer weten?

Neem dan contact op met Jasmijn van Slingerland.