Diana Starmans, SVB: "Waarmaken wat we de samenleving beloven"

Ik ben lid van de Raad van Bestuur van de Sociale Verzekeringsbank (SVB). Wat betreft de Werkagenda voor de Uitvoering (WAU) ben ik lid van de kerngroep Politiek. Dit thema heeft als doel om plannen te ontwikkelen die de samenwerking in de driehoek politiek – beleid – uitvoering verbeteren. Zodat uitvoeringsorganisaties kunnen waarmaken wat aan de samenleving beloofd wordt. 

Diane Starmans

Verhaal

Mijn overtuiging is dat als de uitvoering het goed doet, het vertrouwen van burgers in de overheid toeneemt. En onder goed doen versta ik dat de overheid betrouwbaar en voorspelbaar is en rekening houdt met de menselijke maat. De uitvoering zie ik dan ook als het gezicht van de overheid. Dit geldt voor de grote uitvoeringsorganisaties, maar ook binnen de gemeente waar ik 25 jaar werkzaam ben geweest. 

In de kerngroep Politiek is ons doel het realiseren van een betere samenwerking tussen de driehoek politiek, beleid en uitvoering. Dit proces willen we beter werkend krijgen zodat als de politiek iets belooft aan de samenleving, de uitvoering dit kan waarmaken. Als uitvoering kunnen wij onze taken alleen goed doen als er een uitvoerbare wet is waarbinnen we de ruimte hebben om de menselijke maat te kunnen hanteren. Dat we rekening kunnen houden met verschillen tussen situaties van burgers en de ruimte hebben om maatwerk te bieden als dit nodig is. Op deze manier kunnen we in de uitvoering voldoen wat er vanuit de politiek wordt beloofd aan de samenleving. 

Een goed voorbeeld van afgelopen jaar waarin de driehoek effectief werkte, is de compensatieregeling van de kinderopvangtoeslag. Als gevolg van corona heeft de overheid ouders die gebruik maakten van kinderopvang en hun kind hier niet naar toe konden brengen vanwege de lockdown, een vergoeding toegezegd. Wat hierin kenmerkend was en daarmee een goed voorbeeld van hoe politiek, beleid en uitvoering moeten samenwerken, is dat de uitvoering met beleid gekeken heeft wat de bedoeling van de politiek was. We hebben samen de regeling ontworpen en daarna kunnen uitvoeren door goede resultaatafspraken te maken met de Belastingdienst. De samenwerking verliep geruisloos waardoor de SVB in een kort tijdsbestek aan ongeveer 600.000 ouders kon uitbetalen. 

Ik zie ook verbeterpunten binnen de uitvoering. Wet- en regelgeving maken we in Nederland vanuit verschillende domeinen. Hierdoor hanteren we verschillende begrippen en maken we het voor burgers onnodig ingewikkeld omdat zij bijvoorbeeld bij het invullen van gegevens niet altijd weten welke definitie wij bedoelen. Bijvoorbeeld de begrippen huishouden en inkomen. Ik vind het een mooie ambitie om als overheid te streven naar meer uniformiteit zodat het voor burgers eenvoudiger en duidelijker wordt wat we van hen vragen, maar ook waarom. 

Een voorbeeld waarin de SVB een actieve rol heeft vervuld in wetgeving, is de aanpassing van de kinderbijslag voor 16- en 17-jarigen. De oude regeling hield in dat de kinderbijslag voor de ouders van deze kinderen gekort werd als het kind ging werken en boven een bepaalde inkomensgrens verdiende. Terwijl de bedoeling van de overheid is dat jeugd ook aan het werk gaat tijdens bijvoorbeeld een opleiding. Dat voelde dubbel en leek ons niet de bedoeling van de wet. Daarom is de SVB in gesprek gegaan met het ministerie van SZW om dit dilemma te bespreken. Het resultaat is dat de wet is aangepast; ouders krijgen gewoon ook kinderbijslag voor hun bijverdienende 16- en 17-jarige. Het toepassen van de bedoeling in de uitvoering is één van de redenen dat de SVB Overheidsorganisatie van het jaar is geworden.