2 - Leren van maatwerk bij de gemeente Tilburg: “Beleidsmaker, ga naast de uitvoeringsprofessional staan”
Woensdag 29 maart op de Dag van het Beleid verzorgde Werk aan Uitvoering (WaU) de workshop Leren van Maatwerk. Samen met Sandra Haagmans (gemeente Tilburg) en Heika van Es (DUO) werd gekeken naar belangrijke lessen op dit gebied. Sandra Haagmans is strategische adviseur Sociaal Domein bij de gemeente Tilburg.
Wat is de stand van zaken van maatwerk en het leren daarvan in Tilburg?
“Net zoals bij veel andere gemeenten zijn wij er hard mee bezig. Maatwerk kun je natuurlijk op verschillende niveaus plaatsen. De individuele casus waar een professional kijkt of maatwerk nodig is, dat is de dagelijkse praktijk. Het volgende niveau is het identificeren van maatwerk voor hetzelfde soort casus. Een patroon herkennen, analyseren en constateren waar in de systeemwereld zaken niet aansluiten bij de leefwereld van onze inwoners, daar zijn we actief in.
Binnen de gemeente hebben wij de Tilburgse Werktafel ontwikkeld. Daarin begeleiden we collega’s die betrokken zijn geweest bij een patroon en analyseren we met de Werktafelmethode in 3,5 uur de knelpunten en oplossingen die een patroon kunnen doorbreken. Uit die analyse konen verschillende knelpunten, zoals: schurende wet- en regelgeving en samenwerkingsvraagstukken, maar we zien ook veranderopgaven in gedrag en cultuur. Als we hebben geconstateerd dat er een patroon is waar onze inwoners last van hebben, dan is er ook doorzettingsmacht om de gezamenlijk bedacht oplossingen tot onderzoek en uitvoering te brengen.”
Hoe worden jullie door je bestuur en management gefaciliteerd?
“Er is een team voor de transformatie in het sociaal domein, bestaande uit onder andere organisatieadviseurs en strategen. Er is commitment van onze directeur en onze afdelingshoofden voor deze veranderingsopgave en ook het besef dat die ingewikkeld is. Vanuit Tilburg experimenten we samen met vijf ministeries met de Werktafelmethode. Met het doel om samen te leren, analyseren we met de verschillende departementen een patroon en brengen we knelpunten en oplossingen in kaart.”
Tijd, ruimte, vertrouwen en waardering zijn belangrijk om maatwerk goed te kunnen leveren. Hoe herkenbaar is dit?
“Tijd is belangrijk, maar vooral ook vertrouwen.”
Komen jullie vooral tegen dat wet- en regelgeving aangepast moet worden of is er toch veel mogelijk binnen bestaande kaders?
“Er is veel mogelijk binnen bestaande kaders, maar we zien als gemeenten ook dat wet- en regelgeving kan botsen. Vaak in situaties waar veel problemen en vragen bij elkaar komen zien we dat het kan schuren.”
Als er wordt samengewerkt met andere organisaties op maatwerk, pak je het leren van maatwerk dan ook gezamenlijk op?
“Ik geloof dat onze methode met de Werktafel effectief is, omdat er vanwege de objectiviteit meer begrip voor elkaars werk en opgave tot stand komt.”
Heb je een tip voor beleidsmakers?
“De tip is : ga náást de professional in de uitvoering staan en kijk wat daar gebeurt. Wat je nu ziet, is dat de uitvoeringsprofessional vaak niet gelijkwaardig is aan de beleidsmaker. Beleid mag meer een cocreatie worden van de uitvoeringsprofessional en de beleidsmedewerker.”
Heb je een mooi voorbeeld van leren van maatwerk?
“We zagen in Tilburg dat we regelmatig maatwerkbudget inzetten voor huurschulden. Een van die casus betrof een stel met jong kind dat op straat dreigde te komen staan. Wat was er gebeurd? Zij hadden hun handtekening gezet om een bepaalde woning te huren en vroegen huurtoeslag aan. De gemeente kwam erachter dat er nog anderen stonden ingeschreven op datzelfde adres. Een adresonderzoek kan wel vijf maanden duren en al die tijd ontvang je dan geen huurtoeslag. Samen met verschillende partners en domeinoverstijgende afdelingen hebben we het patroon behandeld aan de Werktafel. Er kwamen verschillende oplossingen binnen het sociaal domein, maar de doorbraak zat hem in een signaal vanuit Burgerzaken aan de Belastingdienst waarmee aangegeven wordt dat er geen dubbele bewoning is.”